تعریف:
اعتكاف، در لغت به معناى توقف در جايى است و در اصطلاح فقهى، عبارت است از ماندن در مسجد به قصد عبادت خداوند، با شرايطى كه خواهد آمد.
س. چه زمانى اعتكاف مستحب مؤكد است؟ و به عبارت ديگر در چه اوقاتى اعتكاف مستحب است؟
ج: اعتكاف وقت خاصى ندارد، هرچند اعتكاف در ده روز آخر ماه مبارك رمضان فضيلت بيشترى دارد.
س. آيا اعتكاف در ماه رجب مستحب است؟
ج: دليل خاصى بر استحباب اعتكاف در خصوص ماه رجب نيافتيم.
س. آيا شخص معتکف مىتواند در ابتداى اعتکاف هنگام نيت کردن شرط کند که اگر براى او عذرى پيش آيد حتى در روز سوم هم دست از اعتکاف بردارد؟
ج: بله مىتواند.
س. معتكفى مىخواهد سه روز اعتكاف كند و مدّت 72 ساعت اعتكاف انجام دهد، اگر اعتكافش را از بعد از طلوع فجر ـ مثلاً از ظهر ـ شروع كند و ظهر هم به پايان برساند بهگونهاى كه مجموع آن 72 ساعت شود، آيا اين اعتكاف صحيح است؟
ج: اعتكاف بايد از شروع روز اول تا پايان روز سوم باشد و تلفيق كردن ـ بدينگونه كه جزئى از روز اول را با جزئى از روز آخر يك روز كامل به حساب بياورد ـ صحيح نيست.
س. اگر معتكف مثلاً يك ساعت از ابتداى روز ـ بعد از طلوع فجر ـ تأخير كند آيا اين روز به عنوان روز اول اعتكاف حساب مىشود؟ چه تأخير عمدى باشد يا اضطرارى؟
ج: در اعتكاف بايد از ابتداى روز اول شروع كرد، لذا روزى كه ناقص مانده جزو اعتكاف محسوب نمىشود هرچند كه تأخير از روى اضطرار باشد.
س. اگر انسان نذر کند دو روز معتکف شود نه بيشتر از آن، آيا نذرش منعقد مىشود؟
ج: منعقد نمىشود.
س. اگر کسى نذر کند سه روز منفصل معتکف شود، آيا نذرش منعقد مىشود؟
ج: منعقد نمىشود.
س. آيا بيشتر از سه روز مىتوان معتکف بود بهطورى که آن زياده بخشى از يک روز يا شب باشد؟
ج: اعتکاف بيشتر از سه روز جايز و صحيح است و در طرف زياده حدّى ندارد، ولى زياد کردن بخشى از روز يا بخشى از شب به نيت اعتکاف محل اشکال است.
س. اگر معتكف نيّت چهار روز اعتكاف كند، آيا روز چهارم هم جزو اعتكاف است يا اينكه بايد شش روز را تكميل كند تا روز چهارم به حساب آيد؟
ج: روز چهارم نيز داخل در اعتكاف است، و اگر پنج روز اعتكاف كند، واجب است روز ششم را كامل كند.
شرائط اعتكاف و معتكف
استفتائات جدید
س. آیا اعتکافی که رجائا انجام میشود، احکام شرعی اعتکاف بر آن بار میشود؟ مثلا حرمت بیع در آن جاریست؟
ج. برای انجام اعتکاف رجائی، رعایت همه شرایط و احکام لازم است.
س. آيا بيمار و کسى که روزه برايش ضرر دارد مىتواند معتکف شود و اگر در اعتکاف باشد و روزه بگيرد ثوابى مىبرد؟
ج: با علم و يا احتمال عقلايىِ ضرر داشتنِ روزه، اعتکاف صحيح نيست.
س. آيا بيمار و کسى که روزه برايش ضرر دارد مىتواند معتکف شود و اگر در اعتکاف باشد و روزه بگيرد ثوابى مىبرد؟
ج: با علم و يا احتمال عقلايىِ ضرر داشتنِ روزه، اعتکاف صحيح نيست.
س. چه نوع روزههايى را نمىتوان در اعتکاف گرفت؟
ج: هر نوع روزهاى را در اعتکاف مىتوان گرفت.
س. آيا زنها مىتوانند معتکف شوند؟
ج: اعتکاف اختصاص به مردان ندارد ولى چنانچه اعتکاف وى موجب از بين رفتن حق شوهر باشد بنا بر احتياط واجب بايد از او اجازه بگيرد.
س. آيا اعتكاف بچه مميّز صحيح است؟
ج: اعتكاف او نيز صحيح است.
س. آيا مشغول بودن به عبادات بر معتكف واجب است يا صِرف ماندن در مسجد كافى است؟
ج: عبادات مستحبى، فى نفسه بر معتكف واجب نيست.
س. آيا عدالت امام جماعت مسجد جامع در صحّت اعتكاف شرط است؟
ج: عدالت امام جماعت مسجد در صحّت اعتكاف شرط نيست.