نظام اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شکل گرفت، به صورت بهترین الگو و مهم ترین خواسته سیاسی مبارزان مسلمان درآمد.
تا قبل از انقلاب ایران، مسلمانان در گوشه و کنار جهان مسلمان بودن خود را پنهان می کردند، ولی امروزه نه تنها مسلمانان احساس عزت می کنند، بلکه با گسترش بیداری اسلامی، حکومتهای دیکتاتوری و مورد حمایت آمریکا مثل اردن، بحرین، الجزایر، قطر، کویت، مصر، امارات، عربستان و… در مقابله با موج اسلام گرایی با چالش مواجه شده اند. بی تردید انقلاب اسلامی مهمترین تاثیر را در این رشد داشته است.
انقلاب اسلامی ایران در تولد و تحرک سیاسی بسیاری از جنبش های اسلامی سیاسی نیز نقش داشته است. چنین تأثیری با مروری بر پرونده سیاسی جنبش های اسلامی دهه های اخیر به روشنی دیده می شود.
برخی از گروه های اسلامی سیاسی، تولد و موجودیت خود را مدیون انقلاب اسلامی اند. این گروه ها دو دسته اند، دسته ای که از یک جنبش اسلامی غیر فعال پیشین منشعب شده اند (مانند امل اسلامی از جنبش امل و جنبش جهاد اسلامی از اخوان المسلمین فلسطین، در واقع بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نخستین مرکز جهاد اسلامی فلسطین در نوار غزه فعال شد) و دسته ای که وابسته به جنبشی و گروهی نبوده اند، بلکه موجود و پدیده ای جدیدند (مانند نهضت اجرای فقه جعفری پاکستان) اگرچه دسته اخیر بیش از دسته نخست، مدافع و متاثر از انقلاب اسلامی است، اما همه این گروه ها در دفاع از انقلاب اسلامی ایران، پیروی از رهبری آن و نیز الگو قرار دادن آن اشتراک نظر دارند.
بعضی دیگر از گروه ها و جنبش های سیاسی اسلامی به تاثیر از تجدید حیات اسلام که از ثمرات انقلاب اسلامی ایران در قرن اخیر است، از حالت رکود، رخوت و انفعال خارج شده اند، و با نیرو و سازماندهی جدیدی به مبارزه نظامی و سیاسی علیه حکومت و دولت های حاکم پرداخته اند. مثلاً حرکت اسلامی در دانشگاه های النجاعع، بیرزیت، غزه، بیت المقدس و الخلیل، به نحو چشمگیری پس از انقلاب اسلامی گسترش و توسعه یافت و یا فعالیت گروه جماعه المسلمین که حضوری محدود در نوار غزه داشت، در پی انقلاب اسلامی ایران و نیز به دنبال احکام صادره از سوی دادگاه نظامی رامل ا… علیه اعضای آن، افزایش پیدا کرد. بخشی از این گروه ها، تنها به افزایش حجم فعالیت های خود اقدام کرده اند و در روند مبارزه به شیوه های مسالمت آمیز توجه دارند. بخشی دیگر بر شدت و حجم تلاش های ضددولتی خود افزوده اند، و با تکیه بر روش های مسلحانه درصدد نابودی رژیم های حاکم هستند. سازمان انقلاب اسلامی جزیره العرب از گروه نخست و جبهه اسلامی سوریه از گروه دوم محسوب می شوند.
انقلاب اسلامی ایران در تحرک سیاسی آن دسته از جنبش های به ظاهر اسلامی که هیچ گونه و یا کمترین علقه ای به انقلاب اسلامی ندارند، هم به شکل دیگری مؤثر بوده است. این گروه ها که با تولد انقلاب اسلامی و به منظور مقابله با آن متولد و یا گسترش یافته اند، با کمک دولت ها و اشخاص مخالف انقلاب اسلامی و به ویژه با پشتیبانی و با حمایت مالی دولت هایی چون دولت پادشاهی عربستان سعودی شکل گرفته اند. وهابیت در پاکستان، ساف در فلسطین اشغالی و سازمان پیکار اسلامی در عراق، نمونه هایی از این گروه ها به شمار می روند. به همین جهت، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، صف اسلام سازش کار (اسلام آمریکایی) از صف اسلام ناب محمدی(ص) کاملاً جدا شده است.
در زیر به بعضی از گروه هایی که تحت تاثیر انقلاب اسلامی در جهان به وجود آمد اشاره می شود:
1- گروه های لبنانی:
بعلت کثرت و نیز شهرت آنها فقط به ذکر اسامی بسنده می کنم: جنبش امل لبنان: پایه گذار آن امام موسی صدر- حزب الله لبنان که شامل حزب های کوچکتری است مثل حزب الدعوه لبنان - جبهه اسلامی - مجمع روحانیون اسلامی: سنی و شیعه - مقاومت اسلامی- گروه مجموعات الحسین - جبهه جهاد- گروه توحید- جبهه آزادیبخش لبنان- جبهه مستضعفین فی الارض
2- جنبش توحید اسلامی لبنان(سنی):
علیرغم سنی بودن این جنبش، به دفعات از امام خمینی(ره) و جمهوری اسلامی ایران حمایت کرده است.
3- گروه های فلسطینی:
حماس و جهاد اسلامی.
4- مجلس اعلای عراق:
این گروه در حقیقت ائتلاف تمام گروه های شیعه عراق می باشد، رهبر فعلی آن عبدالعزیز حکیم است و در حقیقت حزب حاکم عراق محسوب می شود. قابل ذکر است که عبدالعزیز حکیم به علت پیروی سرسخت از حضرت ایت الله خامنه ای تا قبل از این دومین مهره نیرومند جمهوری اسلامی ایران در منطقه محسوب می شد (بعد از حسن نصرالله) ولی بعد از به قدرت رسیدن در حکومت عراق به نظر می رسد که مرد اول ایت الله خامنه ای در خاور میانه است.
5- حزب الدعوه عراق:
موسس آن محمدباقر صدر بوده که بعد از انقلاب اسلامی به اطاعت از ولایت فقیه و امام خمینی تصریح کرد و بلافاصله توسط صدام به شهادت رسید. نخست وزیر فعلی عراق (نوری مالکی) از اعضای این حزب است.
6- حزب الدعوه خلیج:
گروهی از شیعیان حوزه خلیج فارس که با ایران ارتباط دارند.
7- جبهه انقلاب اسلامی شبه جزیره(عربستان):
به رهبری سعید صفار که مدتی تبعید خارج از عربستان بود، ولی امروزه با کم کردن حرکات تند مذهبی و نظامی به فعالیت های سیاسی مثل شرکت در انتخابات روی آورده. این گروه در ایران رفت و آمد زیادی دارد.
8- حزب الله حجاز:
سنی های عربستان که تحت تاثیر جمهوری اسلامی ایران می باشند.
9- حزب آزادی بخش شبه جزیره (عربستان):
شامل شیعیان عربستان که فعالیت زیر زمینی در شرق عربستان دارند؛ این منطقه شیعه نشین است و چاه های نفت عربستان نیز در همین منطقه قرار دارد. این گروه نیز در ایران و عراق رفت آمد زیادی دارند.
10- جبهه اسلامی قومی سودان:
گروهی سنی مذهب منشعب از اخوان المسلمین به رهبری دکتر حسن ترابی روشنفکر مشهور عرب که با ایران روابط بسیار نزدیکی دارد که در سال1989 در سودان به قدرت رسیدند.
11- حزب نهضت تونس:
همان جنبش گرایش اسلامی تونس است که سال ها قبل، از هر فعالیتی ممنوع شده بود، ولی بعد از انقلاب ایران دوباره جواز فعالیت گرفت. این گروه معتقد به اجرای دستورات دینی در اداره کشور می باشد. در حالی که این حزب هرگونه اقدام نظامی را محکوم می کرد ولی به علت نفوذ رو به رشد این گروه در سال1987 رییس و 90نفر از اعضای اصلی آن به اتهام های کودتا و یا جاسوسی برای ایران و… دستگیر و زندانی شدند.این گروه امروزه دارای شورای رهبری 20نفره است که اغلب دانشجویان متدین و روشنفکر هستند.
12- جبهه اسلامی برای آزادی بحرین(شیعه):
خود را پیرو امام خمینی می دانند. در سال 1361 بسیاری از اعضای آن به اتهام قصد کودتا دستگیر و زندانی شده اند، ولی به تازگی فعالیت های خود را از سر گرفته اند. (با توجه به اکثریت شیعه در بحرین این کشور به مرکز جنبش های حامی ایران در حوزه خلیج فارس تبدیل شده است).
13- گروه عدل و احسان مراکش:
به رهبری عبدالسلام یاسین که به علت حمایت بسیار زیاد از جمهوری اسلامی ایران و امام خمینی در نشریه این گروه، رهبر این گروه دستگیر و زندانی شد.
14- جنبش مجاهدین مراکش
15- دار التوحید کویت:
جنبشی قدیمی فعال شامل گروهی روشنفکر از کویت که کاملاً حامی سیاست جمهوری اسلامی ایران می باشند.
16- جنبش آزادی بخش کویت:
گروهی به رهبری ایت الله عباس مهری، تحت تاثیر انقلاب اسلامی ایران که با ایران و لبنان درتماس هستند.
17- حزب الدعوه کویت:
بعد از یک بمب گذاری در سال 1983 بسیاری از اعضای آن دستگیر شده و تحت فشار دولت کویت هستند.
18- جبهه نجات اسلامی الجزایر:
گروهی بسیار بانفوذ دربین مردم که کاملاً حامی جمهوری اسلامی ایران است. در سال 1991 اجازه شرکت در انتخابات پارلمان را پیدا کرد که با پیروزی قاطع، نزدیک 70 درصد کرسی های مجلس را بدست آورد. عباس مدنی رهبر این حزب تصریح کرد که: می خواهیم یک حکومت اسلامی شبیه به حکومت خمینی در ایران تشکیل دهیم. بعد از این اظهارات که بیشتر شبیه یک عملیات انتحاری بود، بلافاصله ارتش الجزایر با حمایت همه جانبه امریکا و اروپا کودتا کرد و عباس مدنی و دیگر اعضای این حزب را زندانی کردند.
19- حزب الله الجزایر:
گروهی مخفی شامل شیعیان الجزایر که دارای افراد کم ولی بسیار فعال می باشد و در ایران نیز رفت و آمد زیادی دارند.
20- جنبش اسلامی الجزایر:
21- جنبش مجاهدین مراکش:
رهبر آن عبد العزیز نعمانی که با ایران هم رابطه نزدیکی دارد، در سال 1985 در فرانسه ربوده شد.
22- جنبش آزادی بخش در قطر:
یک جنبش شیعی فعال ولی کاملاً مخفی به رهبری مهدی صادق لواسانی که باتوجه به وهابی بودن قطر و نیز اقلیت 20درصدی شیعه در این کشور این جنبش قابل ملاحظه است، ضمن اینکه این گروه داخل ایران هم رفت و آمد و فعالیت دارند.
23- جنبش توحید اردن:
گروهی فلسطینی ساکن اردن که به شدت از جمهوری اسلامی ایران حمایت می کنند و مخالف سرسخت پادشاه اردن و سیاست های آمریکایی هستند؛ این گروه هم اکنون داخل اسراییل و امریکا نیز فعالیت مخفیانه دارند.
24- سازمان آزادیبخش اسلامی مصر:
که از انشعابات اخوان المسلمین و بر ضد رژیم مصر است که در آستانه انقلاب اسلامی ایران 400 نفر از اعضای آن دستگیر و بشدت سرکوب شدند. ولی اکنون یک جنبش کاملاً زیر زمینی و بیشتر در دانشگاه ها مشغول فعالیت است.
25- جماعه الاسلامی مصر (سنی):
26- سازمان جهاد مصر(سنی):
27- نهضت اجرای فقه جعفری پاکستان:
گروه سیاسی- مذهبی که حامی جمهوری اسلامی ایران می باشند.
28- حزب اسلام گرای رفاه ترکیه:
بزرگترین حزب ترکیه که دارای نفوذ بسیاری در بین مردم ترکیه است و طی سال های اخیر بارها به قدرت رسیده است و به خاطر فشارهای ارتش لاییک، افراد و مسئولین این حزب دایماً محاکمه و به جرم عدم رعایت قانون جدایی دین ازسیاست به زندان و یا برکناری از پستهای دولتی محکوم شده اند. نجم الدین اربکان رییس این حزب روابط بسیار صمیمی با جمهوری اسلامی ایران دارد.
اما انقلاب اسلامی در ایران تنها در بخش های سیاسی بر احزاب و گروه های جهان تأثیر نداشته است، بلکه بخشی از اثرگذاری آن مربوط به امور فرهنگی است.
امور فرهنگی از آن حیث مهم هستند که پایه و اساس امور سیاسی حرکت های سیاسی را فراهم می آورند. به دیگر سخن، امور فرهنگی زمینه ساز امور سیاسی اند. به این دلیل، رنگ و بوی سیاسی به خود می گیرند، و در مقوله سیاسی، شایستگی مطرح شدن را می یابند.
اموری مانند جهاد و شهادت از این مقوله هستند. و ما نمونه های زیاد آن را درعملیات های استشهادی و شهادت طلبانه در فلسطین می بینیم.
از دیگر مظاهر انقلاب اسلامی ایران که در پیروان جنبش های سیاسی اسلامی معاصر دیده می شود، حجاب است. با پیروزی انقلاب اسلامی، گرایش به حجاب اسلامی در اقصی نقاط جهان اسلام فزونی گرفت. حتی در برخی از کشورهای اسلامی چون لبنان و الجزایر، چادر که سمبل حجاب ایرانی است، مورد استفاده قرار گرفت. در ترکیه، علی رغم مخالفت های دولتی، رعایت حجاب رو به گسترش است. زنان فلسطینی گرایش بیشتری به حجاب پیدا کرده اند، در کنار آن، گرایش به نماز بیشتر شده، انتشار مجلات و نشریات اسلامی افزایش یافته و مشروب فروشی ها و مراکز فساد و فحشاء مورد حمله زیادی قرار می گیرند. حجاب اسلامی، حتی تا دل اروپا هم نفوذ کرده است، به گونه ای که گرایش به حجاب در مدارس فرانسه و مخالفت مکرر دولت این کشور با حجاب، پدیده ای به نام جنگ روسری را پدید آورده است.
بنابر آنچه بیان شد، نظام جمهوری اسلامی ایران با رهبری امام خمینی(ره) توانست در همه زمینه های سیاسی فرهنگی تاثیر بسزایی در جنبش های جهانی داشته باشد.
کبری بهروز- تحریریه اجتماعی- جمع آوری(انقلاب اسلامی و نهضت های اسلامی معاصر-روزنامه کیهان، تاریخ چهارشنبه اول اسفند 1386)
برگرفته از سايت حوزه نت
