چکیده
یکی از نیازهای بشر، که خداوند متعال آن را، در آدمی نهاده است، نیاز به بازی کردن و سرگرمی میباشد. هر فعالیت سرگرم کننده، لذت بخش و دارای قواعد، بازی نامیده میباشد. بازی انواع گوناگونی دارد، که با پیشرفت تکنولوژی، بازیهای رایانهای، جلوه ویژهای یافتند. امروزه بازیهای رایانهای، تنها به عنوان یک سرگرمی برای گذراندن اوقات فراغت محسوب نمی شوند، بلکه عامل بسیار مهمی برای انتقال مفاهیم نمادین، منطقی، مسائل فرهنگی و اعتقادی و… میباشند. بازیهای رایانهای، فواید و مضرات فراوانی دارند. کاهش استرس، کاهش شدت درد، افزایش بهرهوری هوشی و تصمیم گیری، از جمله فواید، و تقویت حس پرخاشگری، انزوا طلبی، انتقال ارزشهای منفی، از جمله مضرات این بازیها است. یکی از این بازیها، که اخیراً معضلات فراوانی را برای نوجوانان ایجاد کرده است و آنها را درگیر خود نموده است، بازی (چالش) نهنگ آبی است. در این بازی شخص دچار سردرگمی و بیهودگی از خود میشود، که در پایان به دلیل بیهویتی، دست به خودکشی میزند. احکام فقهی بازی نهنگ آبی شامل احکام لا اقتضائی و اضرار به نفس میباشد. خودکشی، یکی از مصادیق اضرار به نفس است، که در شریعت اسلامی گناه کبیره شمرده میشود و حکم آن، حرمت است.
کلید واژه
بازیهای رایانهای، بازی نهنگ آبی، ادله فقهی، اضرار به نفس، خودکشی
مقدمه
خداوند متعال، انسان را همراه با نیازهایی آفریده است. یکی از نیازهای بشر، نیاز به بازی کردن و سرگرمی است، بازیها و سرگرمیها، میتوانند مثبت و مفید، یا منفی و مضر باشند. متأسفانه برخی از افراد، نه تنها به صلاح و سعادتمند شدن انسانها توجه ندارند، بلکه درصدد منحرف کردن آنها هستند. یکی از شاخههای بازی و سرگرمی، بازی در فضای مجازی است. بازیهای رایانهای با تنوع بسیار زیادی که دارند، بخش قابل توجهی از وقت و انرژی کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص دادهاند. از پدیدههایی که امروز در فضای مجازی با آن روبرو هستیم، به وجود آمدن بازیها، چالشها و کمپینهایی است، که رفتار مخاطبین خود را در فضای مجازی تحت الشعاع قرار میدهد، و این توانایی را دارد که در ساحات مختلف یک جامعه، اعم از فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به صورت گسترده تأثیرگذار باشد. یکی از این بازیها که از آن به عنوان (چالش) نام برده میشود، بازی نهنگ آبی است، که اخیراً نوجوانان و جوانان زیادی را تحت تأثیر عقاید انحرافی خود قرار داده است. از آنجا که آشنایی با ادلهی فقهی بازیهای رایانهای؛ به ویژه بازی نهنگ آبی، انسان را در پیمودن مسیر سعادت و کمال رهنمون میکند، محقق به تحلیل ادله فقهی این بازی، از دیدگاه آیات و روایات با بهرهگیری از متون پژوهشی، روش فیش برداری و کتابخانهای، مراجعه به سایتهای اینترنتی و اسناد به مدارک، به تحلیل و توصیف پرداخته است. با پیشرفت تکنولوژی و ساخت رایانه، اولین بازی رایانهای در سال 1958 میلادی، توسط بوتام به نمایش درآمده است. (احکام بازیهای رایانهای) نوشته محمود صادقی در سال 1394، که به بررسی فواید و مضرات بازیهای رایانهای و احکام کلی آنها پرداخته است، مقاله (تأثیر بازیهای رایانهای روی کودکان و نوجوانان) نوشته زهرا شمشیری، سال 1394، که بررسی اجمالی تأثیرات بازیهای رایانهای را مورد تحقیق قرار داده است، پژوهشهای انجام گرفته در این زمینه می باشند، که وجه تمایز تحقیق حاضر با آثار فوق الذکر، بررسی و تحلیل ادله فقهی یکی از مصادیق بازیهای رایانهای به نام بازی نهنگ آبی است.
1-تعریف بازی
بازی فعالیتی است که با میل و اختیار و با هدف سرگرمی و تفریح و معمولاً به طور هنجاری در اوقات فراغت انجام میشود. کارکرد بازیها، تفریح و شادابی است.
در تعریف 1، هربازی فعالیتی مخصوص کودکان نیست. هر فعالیت اختیاری که براساس ایجاد لذت و خوشایندی باشد و کم یا زیاد دارای قواعد باشد، بازی محسوب می شود. بازیها غالباً اشکال شناخته شدهای دارند، و در فرهنگ و اقلیم هر قوم میتوان آن را سراغ گرفت. بنابراین بازیها دارای زمینههای اجتماعی، اقلیمی و خرده فرهنگ هستند. بازیها عمدتاً توسط وسایلی انجام میشوند که بیشتر در کودکان اسباب بازی نامیده میشود. یک بازی شامل مجموعهای از بازیکنان، حرکتها یا راهبردها و نتیجه مشخصی برای هر ترکیب از راهبردها میباشد. پیروزی در هر بازی تنها تابع شانس نیست بلکه اصول و قوانین ویژه خود را دارد، و هر بازیکن در طی بازی سعی میکند با به کارگیری آن اصول، خود را به برد نزدیک کند. بازی دارای چهار مولفه اصلی که شامل هدف قوانین، سیستم بازخورد و حضور داوطلبانه بازیکنان است. بازخورد مشخص از یک بازی، که بازیکنان میتوانند به آن دست یابند هدف نامیده میشود، که باعث مقصود دار بودن افراد است. قوانین همان مکانهایی هستند که بازیکنان را محدود میکنیم. قوانین با محدود کردن بازیکنان تلاش دارد تا آنها با روشهایی نوآورانه به اهداف برسند. سیستم بازخورد به بازیکنان میگوید که چقدر به هدفشان نزدیک شدهاند. سیستم بازخورد میتواند شامل امتیازها، مراحل یا یک نوار پیشرفت باشد، و به بازیکنان اطمینان میدهد که هدفشان، قابل دسترسی است و انگیزه آنها را افزایش میدهد و حضور داوطلبانه یعنی اینکه تمام بازیکنان، آگاهانه و از روی خواسته خودشان قوانین، اهداف و سیستم بازخورد را پذیرفته باشند، (سایت ویکیپدیا) .
بازیها انواع گوناگونی دارند که با توجه به شرایط و محیط و امکانات نوع دسترسی به آنها تغییر مییابد. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، بیشتر بازیها، رایانهای هستند.
2-تعریف بازی رایانهای
بازی رایانهای نوعی سرگرمی تعاملی است که توسط یک دستگاه الکترونیکی مجهز به پردازشگر یا میکروکنتلر انجام میشود. بسیاری از بازیهای رایانهای به دلیل تولید تصویر متحرک با قابلیت نمایش روی صفحه تلویزیون یا نمایشگر رایانه بازی ویدئویی محسوب میشوند.
بازیهای رایانهای نیز فعالیتی داوطلبانه و اختیاری هستند و مدت زمانی را که به آنها اختصاص میدهیم، باعث میشود از جریان زندگی روزمره خود دور شویم. بازیکن میداند که بازی با فضای زندگی او متفاوت است و همین امر باعث میشود که او احساس لذت از برد خود در بازی داشته باشد و همچنین احساس تنش از باخت خود در بازی. بازیهای رایانهای به دلیل شناخت، فضا و روایتهایی که در آنها موجود است، ویژگیهایی نیز دارند که آنها را جذاب می کند. ویژگیهایی مانند (تعاملی بودن، قابلیت راهبردی دیگر، بیرونی سازی خود، تجربههای جدید، خطرپذیری بیخطر و داستانی بودن ). در بین این ویژگیها، تعاملی بودن از همه مهمتر است؛ چرا که بازیهای رایانهای، یکی از تعاملی ترین فناوریهای نوین ارتباطی هستند. به کاربردن هوش مصنوعی در بازیهای رایانهای قابلیتی است که باعث میشود بازی در یک رابطهی قوی با بازیکن قرار بگیرد. تعاملی بودن با تعدد سناریو و گزینههای مختلفی مانند انتخاب رنگ، شکل و…. صورت میگیرد. یکی از پیامدهای مهم تعاملی بودن آن چیزی است که عدهای آن را توهم آزادی مینامند. منظور از توهم آزادی آن است که تعاملی بودن، بازیکن را چنان فریب می دهد که گویی قواعد از پیش تعیین شدهای در بازی وجود ندارد؛ گویی ما در حال تجربهی دنیایی هستیم که کاملاً باز است، درست نظیر دنیایی که به صورت روزمره تجربه میکنیم و امکان رخداد هر چیزی در آن وجود دارد. همین توهم آزادی است که توهم لذت بخش را برای بازیکن فراهم میسازد و بازیهای رایانهای را بیش از پیش جذاب میکند. هر بازی در فضایی صورت میگیرد. این فضا یک فضای فرهنگی، اجتماعی است که مخاطب برای تعامل با آن آرام آرام، فرهنگ سازنده را میشناسد و با آن تعامل پیدا میکند تا روایت خود را بسازد و بازی را پیش ببرد. فضای موجود در بازی میتواند فضایی برای انتقال رفتارهای فرهنگی باشد، (سایت حرفه تاما، 1394، ص 2).
این تحقیق با عنوان ادبیات گستاخانه بنی اسرائیل در قرآن به بررسی نوع ادبیات قوم بنی اسرائیل در برابر خدا و رسولش می پردازد از آن جا که خداوند در قرآن کریم می فرماید:«نحنُ نقصُّ علیک أحسن القصصِ بما أوحینا إلیک هذا القرآن و إن کنت من قبله لمن الغافلین»َ(سوره یوسف آیه ۳) وهدف از بیان داستان های قرآنی را آگاه شدن و خارج نمودن انسان ها از غفلت بیان فرموده است و از آن جا که سر گذشت بنی اسرائیل از عبرت آموز ترین داستان های قرآنی است، پژوهشگر با هدف بررسی ادبیات بنی اسرائیل در قرآن که با وجود برتری دادن آن ها بر تمام جهانیان بسیار گستاخانه است تحقیق خود را آغاز نمود تا ابعاد این گستاخی را در نوع سخن گفتن دریابد و نیز علت هشدار خداوند به مسلمانان مبنی بر الگو نگرفتن از روش بنی اسرائیل را شناسایی کند.«أم تریدونَ أن تسألوا رسولَکم کما سُئل موسی من قبلُ و من یتبدّل الکفرَ بالإیمانِ فقد ضلّ سواء السّبیل»(سوره بقره آیه ۱۰۸) شناخت ظرافت های این نوع ادبیات ضروری است، چرا که با این شناخت فرد در ورطه گستاخی در برابر خدا و رسولش نمی افتد و از سر گذشت قومی که خداوند به آن ها برتری داد اما با اعمال و گفتار خود این امتیاز را از دست دادند،پند می گیرد. پژوهشگر در این تحقیق با مطالعه منابع تفسیری قرآن کریم مقاله ای جامع در مورد نوع سخن گفتن و ملاحظات تربیتی آن ارائه کرده است و روش تحقیق وی کتابخانه ای است.
واژگان کلیدی: ادبیات گستاخانه، بنی اسرائیل ،موسی-علیه السلام-، یهود
فاطمه شريعتي/طلبه پايه دوم/از اعضاي كانون پژوهش
جماعت!
كجا می‌رویم؟
چرا به زمین و آسمان بد می‌گوییم؟
چرا از روزگار گله می‌كنیم؟
چرا تحمل خودمان را نداریم؟
چرا با لبخند بیگانه‌ایم؟
چرا غصه‌ها به جانمان چنگ انداخته؟
چرا از یكدیگر خسته‌ایم؟
چرا به آب و آسمان نگاه نمی‌كنیم؟
چرا انتظار بهار را نمی‌كشیم؟
چرا دیگر صورت‌هامان “ناضره” نیست؟
چرا چشم‌هامان “الی ربّك ناظره" نیست؟
مگر فراموشمان شده زمین از آن خداست و “یورثها من یشاء من عباده” ؟
مگر فراموشمان شده "والعاقبة للمتقین” ؟
چرا دل‌هایمان را به "إنّ الارض یرثها عبادی الصالحون” خوش نمی‌كنیم؟
چرا منتظر "الساعة" كه “قریب" است نیستیم؟
چرا برای "یوم الخروج" روزشماری نمی‌كنیم؟
چرا به “والله متم نوره” یقین نداریم؟
مقام معظم رهبری فرمودند: «روز جهانی قدس روز فریاد و مقاومت امت اسلامی در مقابل سیاست‌های تفرقه‌انگیز است.»
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) گزیده‌ای از بیانات حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای درباره روز قدس بدین شرح است:
«روز جهانی قدس روز اعلام مخالفت امت اسلامی با ظلم و بی‌عدالتی صهیونیست‌ها و حامیان‌شان است.»
«در مساله فلسطین، آنچه که هدف است، استنقاذ فلسطین است؛ یعنی محو دولت اسرائیل.»
«انتفاضه مسجدالاقصی یکی از آیات الهی است و جنایتکاران روسیاه را به شدت مجازات خواهد کرد.»
«تنها راه‌حل فلسطین؛ بازگشت فلسطینی‌ها به سرزمین‌های خود و اخراج صهیونیست‌های غاصب از آنجا میباشد.»
«ما ایمان داریم که اسلام سرانجام فلسطین را نجات داده و قدس عزیز را از دست متجاوزین پس خواهد گرفت.»
«در روز قدس ملت ما به یاد آینده می‌افتد و همت در خود ذخیره میکند و به حرکت در می‌آید و راه را به سوی آینده باز میکند.»
«دولت جمهوری اسلامی و ملت ایران همواره مدافع و حامی فلسطینیان خواهد بود.»
«مقاومت تنها راه آزادسازی فلسطین است.»
«پرچم مبارزه در دست جوانان فلسطینی است.»
«فلسطین قطعا روزی را خواهد دید که رژیم صهیونیستی دیگر وجود ندارد.»
«محو اسرائیل از منطقه، موضوع همیشگی جمهوری اسلامی ایران است.»
«همه کشورهای اسلامی باید دست در دست یکدیگر در مقابل صهیونیسم غاصب و متجاوز بایستند.»
«دفاع از ملت مظلوم فلسطین و قیام شجاعانه و مظلومانه آنان وظیفه اسلامی همه ماست.»
«فلسطین، مساله اول جهان اسلام است.»
